Vrouwen met meer stress hebben een groter risico op een beroerte, zo blijkt uit een onderzoek.

Een nieuw onderzoek biedt meer bewijs dat chronische stress het risico op een beroerte bij jongvolwassenen kan verhogen.

Het rapport, gepubliceerd op 5 maart in Neurology, onthulde specifiek een verband tussen hoge stressniveaus en een verhoogde kans op een beroerte bij mensen van 18 tot 49 jaar—maar alleen bij vrouwen. De onderzoekers vonden geen verband tussen stress en het risico op een beroerte bij mannen.

Onderzoekers weten al lang dat stress het cardiovasculaire systeem belast. Meer recentelijk hebben ze ontdekt dat stress een risicofactor kan zijn voor beroertes bij jongvolwassenen, wat in opkomst is. Maar uit het nieuwe onderzoek blijkt dat stress mogelijk een grotere impact kan hebben op de hartgezondheid van vrouwen in het bijzonder.

“De resultaten benadrukken hoe langdurige psychologische stress kan bijdragen aan vasculaire disfunctie en benadrukken het belang van stressmanagement voor het voorkomen van een beroerte”, vertelde Lauren Patrick, MD, assistent-professor neurologie en vasculair neuroloog aan de Universiteit van Californië San Francisco, aan Health.

De wetenschappers wilden het verband tussen stress en ischemische beroerte op jonge leeftijd, de meest voorkomende vorm, beter begrijpen. Het kan optreden wanneer een blokkade de bloedtoevoer naar de hersenen verstoort.

Vorig onderzoek heeft verschillende risicofactoren voorgesteld voor beroertes bij jongeren, inclusief “traditionele” zoals hoge bloeddruk en alcoholconsumptie, evenals “minder goed gedocumenteerde”—zoals stress, legden de onderzoeksauteurs uit.

Om de verbinding tussen stress en beroerte verder te onderzoeken, rekruteerden de onderzoekers 426 mensen van 18 tot 49 jaar, allen met een ischemische beroerte en ongeveer de helft vrouwen. Het team omvatte ook nog eens 426 individuen die nooit een beroerte hadden gehad maar dezelfde leeftijd en geslacht hadden als leden van de eerste groep.

Alle deelnemers vulden een vragenlijst in over hoe gestrest ze waren gedurende één maand, en de groep die een beroerte had beantwoordde extra vragen over hun stressniveaus voorafgaand aan de beroerte.

Uit de enquêtes bleek dat degenen die beroertes hadden significant hogere stressniveaus ervoeren. Van de groep die een beroerte had, meldde 46% matige tot hoge stressniveaus, vergeleken met slechts 33% van degenen die geen beroerte hadden.

Bij vrouwen hadden degenen met matige stress een 78% verhoogd risico op een beroerte, en hoge stress werd in verband gebracht met een 6% groter risico op een beroerte. De onderzoekers vonden geen verband tussen stressniveaus van mannen en het risico op een beroerte.

Opvallend is dat de auteurs concludeerden dat beroerte en stress met elkaar verbonden zijn, niet dat stress direct beroertes veroorzaakt. “Case-control studies zoals de onze kunnen alleen een correlatie tonen tussen stress en een hoger risico op beroerte, geen causaliteit”, vertelde studieauteur Nicolas Martinez-Majander, MD, PhD, neuroloog en onderzoeker aan het Helsinki University Hospital in Finland, aan Health.

Bovendien werden de stressniveaus van mensen geëvalueerd nadat ze een beroerte hadden gehad, wat kan hebben bijgedragen aan herinneringsbias.

“Toch werd het verschil dat waargenomen werd tussen vrouwen en mannen als significant beschouwd,” zei Martinez-Majander.

Er zijn enkele leidende theorieën waarom stress zo'n effect kan hebben op het cardiovasculaire systeem. “Potentiële verbanden tussen stress en beroerte kunnen acute, herhaalde korte spikes in bloeddruk, stressgerelateerde hartritmestoornissen en chronische ontsteking omvatten,” zei Martinez-Majander.

Bovendien zijn mensen die gestrest zijn misschien eerder geneigd zich bezig te houden met andere activiteiten die het hart kunnen beschadigen en het risico op een beroerte verder kunnen verhogen, zoals roken, lichamelijke inactiviteit, slechte voeding en middelengebruik, voegde hij eraan toe.

Dus hoewel stress een beroerte misschien niet direct kan uitlokken, zei Patrick, “draagt het bij aan een cascade van fysiologische veranderingen die het risico op een beroerte vergroten.” Als zodanig kan langdurige blootstelling aan stress een significante vasculaire risicofactor zijn, voegde ze eraan toe.

Hoewel dit onderzoek geen verband vond tussen stress en het risico op een beroerte bij jongere mannen, is het vermeldenswaard dat eerder onderzoek een verband heeft aangetoond tussen stress en beroerte bij mannen over het algemeen.

Dus, waarom was het verband zo duidelijk bij vrouwen in dit rapport? “Het zou sterker kunnen zijn bij vrouwen, omdat zij vaak melden dat ze meer chronische stress ervaren door het jongleren met meerdere rollen, zoals werk, familie en zorgverlening,” zei Martinez-Majander.

Christina Mijalski, MD, vasculair neuroloog bij Stanford Medicine, was het daarmee eens. “Dit is iets waar we als maatschappij op moeten letten en aanvullende ondersteuning moeten bieden op het gebied van kinderopvang en wellnessmiddelen, die achterblijven,” vertelde ze aan Health.

Een andere mogelijkheid: Mannen melden mogelijk minder vaak hun stressniveaus in vergelijking met vrouwen. Sterker nog, onderzoek toont aan dat vrouwen waarschijnlijker somatische mentale gezondheidssymptomen, zoals stress, te melden dan hun mannelijke tegenhangers, zei Mijalski.

Martinez-Majander zei dat hij hoopt dat de bevindingen mensen zullen aanmoedigen om hun stressniveaus te monitoren. Hoewel het misschien onmogelijk is om alle stress in het leven te elimineren, is het de moeite waard om te proberen het te beheren wanneer je kan, gezien het lijkt een potentieel risicofactor te zijn voor een beroerte, zelfs bij jonge mensen.

De eerste stap is om jezelf te monitoren op tekenen van stress. Deze omvatten aanhoudende angst, moeite met slapen, terugkerende hoofdpijn, hoge bloeddruk en gevoelens van burn-out, zei Patrick. Je kunt ook veranderingen in je eetlust opmerken, problemen met concentreren, maagproblemen of lichaamspijnen, volgens de CDC.

Als je regelmatig een van deze symptomen ervaart, is het cruciaal om je bewust te zijn van de waarschuwingssignalen van een beroerte. Let op plotselinge gevoelloosheid of zwakte, moeilijkheden met spreken, moeite met lopen, duizeligheid, veranderingen in het zicht of intense hoofdpijn. "Stress kan onderliggende risicofactoren versterken, waardoor een vroegtijdige herkenning van beroertesymptomen cruciaal is voor tijdige behandeling," zei Patrick.

Als je niet zeker weet hoe stress van invloed is op je gezondheid, neem contact op met je huisarts. Ze zijn een uitstekende plek om te beginnen, zei Mijalski, omdat ze fysiologische risicofactoren kunnen identificeren, zoals hypertensie en diabetes, en je kunnen helpen een plan te maken om psychosociale en mentale stressoren te beheren.

Wat betreft dat laatste, raadt Patrick aan om regelmatige lichaamsbeweging te prioriteren - idealiter 150 minuten per week, volgens de CDC - en bezig te zijn met mindfulness praktijken. Er zijn veel opties, waaronder meditatie, yoga en lichaamsscans. Zelfs kleine activiteiten zoals een mindfule wandeling maken of aanwezig zijn tijdens het bereiden van een maaltijd kunnen een verschil maken, zo blijkt uit onderzoek.

Misschien wel het belangrijkste, volgens Mijalski, is om te erkennen wanneer stress overweldigend of onbeheersbaar wordt en hulp te zoeken.