Kan eenzaamheid het risico op een beroerte verhogen? Onderzoek vindt verband tussen de twee.

Chronische eenzaamheid kan het risico op een beroerte bij oudere volwassenen vergroten, volgens een recente studie gepubliceerd in eClinicalMedicine.

Specifiek vonden onderzoekers van de Harvard Universiteit dat oudere Amerikanen die gedurende vier jaar chronische eenzaamheid meldden, 56% meer kans hadden om in de komende 10 tot 12 jaar een beroerte te krijgen.

In 2023 waarschuwde de Amerikaanse Surgeon General Dr. Vivek Murthy voor een epidemie van eenzaamheid en isolatie waarmee het land wordt geconfronteerd. Ongeveer drie op de tien oudere volwassenen voelen zich soms eenzaam, terwijl een op de twintig vaak eenzaamheid meldt, volgens de National Poll on Healthy Aging.

Studies hebben een verband gelegd tussen eenzaamheid en verslechtering van de geestelijke en cardiovasculaire gezondheid van oudere volwassenen, maar weinig studies hebben specifiek gefocust op de relatie tussen eenzaamheid en een beroerte.

"Onze bevindingen suggereren dat individuen die chronische eenzaamheid ervaren een hoger risico lopen" op een beroerte, zei Yenee Soh, ScD, een onderzoeksmedewerker aan de Harvard T.H. Chan School of Public Health die de studie leidde, tegen Health. "Het is belangrijk om eenzaamheid routinematig te beoordelen, omdat de gevolgen erger kunnen zijn als dit niet wordt geïdentificeerd en/of genegeerd."

De onderzoekers gebruikten gegevens verzameld van 12.161 deelnemers ouder dan 50 jaar die waren ingeschreven in de Health and Retirement Study, longitudinaal onderzoek onder een nationaal representatieve groep van ongeveer 20.000 mensen.

Tussen 2006 en 2010 vulden de deelnemers de Revised UCLA Loneliness Scale in, die gevoelens van eenzaamheid en sociale isolatie meet.

"Eenzaamheid wordt doorgaans gezien als een subjectieve ervaring, gereflecteerd als het verschil tussen gewenste en beschikbare relaties," aldus Soh. "Sociale isolatie verwijst daarentegen meestal naar het gebrek aan sociaal contact met anderen."

Tussen 2010 en 2012 vulden de 8.936 deelnemers die in de studie bleven de eenzaamheidsbeoordeling opnieuw in. Degenen die boven de zes scoorden op de beoordeling werden beschouwd als een hoog niveau van eenzaamheid te hebben.

De onderzoekers volgden de deelnemers tot 2018. Gedurende die tijd kregen 1.237 deelnemers een beroerte, die optreedt wanneer de toevoer van zuurstof en voedingsstoffen naar de hersenen beperkt is.

Wat betreft mensen die slechts één beoordeling hebben ingevuld, ontdekten de onderzoekers dat het hebben van een hoog niveau van eenzaamheid bij de start geassocieerd was met een 25% hoger risico op een beroerte dan laag scoren op de beoordeling.

"Een eenheidstoename in de eenzaamheidsscore werd geassocieerd met een 5% hoger risico op een beroerte," voegde Soh toe.

Van de deelnemers die twee eenzaamheidsbeoordelingen hebben ingevuld, hadden degenen die consistent hoge niveaus van eenzaamheid meldden 56% meer kans op het ontwikkelen van een beroerte in vergelijking met mensen met consistent lage niveaus.

De onderzoekers controleerden op ras, geslacht, depressieve symptomen, sociaal-economische factoren, sociale isolatie en andere gezondheidsfactoren.

"Ik vind het een heel goede studie," zei Dan Blazer, MD, MPH, een psychiater en emeritus professor aan de Duke Universiteit die niet betrokken was bij de studie, tegen Health. De studie is een "belangrijke bijdrage" aan de wetenschappelijke literatuur omdat het eenzaamheid bekeek over twee verschillende tijdstippen, zei Blazer, die ook het rapport van de National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine voorzat over eenzaamheid in 2020.

De uitkomst van de studie, dat chronisch eenzame mensen het grootste risico op een beroerte hebben, is een "belangrijke bevinding," voegde hij eraan toe.

De auteurs merkten enkele beperkingen van de studie op, waaronder dat deze alleen middelbare en oudere volwassenen in de VS omvatte. Daarom zijn de resultaten mogelijk niet van toepassing op jongere individuen of die in andere landen.

Observatiestudies zijn ook vatbaar voor ongemeten variabelen die de resultaten kunnen beïnvloeden. En de auteurs merkten op dat ze een "willekeurige" grenswaarde hebben gebruikt om deelnemers te categoriseren als een hoog of laag niveau van eenzaamheid te hebben.

"Ze hebben slechts op twee momenten gemeten, en wie weet wat er in de tussenpozen gebeurt," zei Blazer.

Volgens de auteurs moeten wetenschappers meer onderzoek doen om te begrijpen hoe eenzaamheid het risico op een beroerte zou kunnen verhogen. Ze merkten op dat eenzaamheid mogelijk direct invloed kan hebben op gedrag, geestelijke gezondheid, of fysiologie op een manier die het risico op een beroerte verhoogt.

"Eenzaamheid kan negatieve invloed hebben op cardiovasculaire, metabole en immuunsystemen, die op hun beurt het risico op een beroerte kunnen beïnvloeden," zei Soh.

Meer onderzoek is ook nodig om de kortetermijn- en langetermijneffecten van eenzaamheid te begrijpen en effectieve strategieën vinden om hiermee om te gaan. "Er zijn studies geweest over medicatie en over psychotherapie," zei Blazer. "Ik denk niet dat enige daarvan echt overtuigend heeft aangetoond dat er specifieke medische en psychiatrische therapieën zijn die eenzaamheid kunnen helpen."

Niettemin zeiden experts dat er stappen zijn die mensen kunnen nemen om eenzaamheid te verminderen - te beginnen met een verkenning van hun gevoelens.