Menselijke hersenen gevonden op archeologische vindplaatsen zijn verrassend goed bewaard gebleven

Vroeg in haar onderzoek kwam forensisch antropoloog Alexandra Morton-Hayward een artikel tegen dat een 2.500 jaar oude hersenen beschreef, bewaard in een afgehakte schedel. Het artikel verwees naar een andere bewaarde hersenen. Ze vond nog een. En nog een. Tegen de tijd dat ze er 12 had bereikt, merkte ze dat alle artikelen de hersenen beschreven als een uniek fenomeen. Ze bleef graven.

Natuurlijk geconserveerde hersenen zijn, zoals blijkt, helemaal niet zo zeldzaam, meldt Morton-Hayward, van de Universiteit van Oxford, en collega's op 20 maart in Proceedings of the Royal Society B. De onderzoekers hebben een archief opgebouwd van 4.400 menselijke hersenen bewaard in het archeologisch record, sommige dateren van bijna 12.000 jaar geleden. Het archief omvat hersenen van Noordpool ontdekkingsreizigers, Inca offcerslachtoffers en Spaanse Burgeroorlog soldaten.

Omdat de hersenen zijn beschreven als uitzonderlijk zeldzaam, is er weinig onderzoek naar gedaan. "Als ze kostbaar zijn, unieke materialen, dan wil je ze niet analyseren of verstoren", zegt Morton-Hayward. Minder dan 1 procent van het archief is onderzocht.

Het matchen van waar de hersenen werden gevonden met historische klimaatpatronen hints aan wat de hersenen ervan kan weerhouden te ontbinden. Meer dan een derde van de monsters bleef bestaan door uitdroging; anderen werden bevroren of gelooid. Afhankelijk van de omstandigheden kan de textuur van de hersenen overal variëren van droog en breekbaar tot zacht en tofu-achtig.

Ongeveer een kwart van de hersenen kwam van lichamen zonder enig ander bewaard zacht weefsel. Geen huid, nieren of spieren, "alleen deze gekrompen perfecte kleine hersenen die in een schedel rammelen", zegt Morton-Hayward.

Waarom hersenen blijven bestaan wanneer ander zacht weefsel degradeert, is onduidelijk, maar het antwoord kan liggen in de chemische samenstelling van het orgaan. De verhouding tussen eiwitten en lipiden in de hersenen is uniek, 1-op-1. Andere zachte weefsels hebben meer koolhydraten en heel verschillende verhoudingen van eiwitten tot lipiden. Deze verhouding kan belangrijk zijn omdat wanneer metalen zoals ijzer in de mix komen, ze eiwitten en lipiden zou kunnen aanzetten om samen te smelten en te blijven bestaan.

Het team gebruikt nu nieuwe tools om de moleculaire interacties achter hersenbehoud beter te begrijpen.