Wisselteelt levert hogere opbrengsten, betere voeding en hogere inkomsten voor boerderijen op zes continenten, zo blijkt uit een studie.

7 november 2025

door INRAE

bewerkt door Gaby Clark, beoordeeld door Andrew Zinin

wetenschappelijk redacteur

hoofdredacteur

Dit artikel is beoordeeld volgens het redactionele proces en beleid van Science X. Redacteuren hebben de volgende kenmerken benadrukt terwijl ze de geloofwaardigheid van de inhoud waarborgen:

feiten gecontroleerd

door vakgenoten beoordeelde publicatie

betrouwbare bron

gecorrigeerd

Een internationale studie waarbij INRAE betrokken is en gecoördineerd door de China Agricultural University heeft aangetoond dat de praktijk van gewasrotatie beter presteert dan continue monocultuur op het gebied van opbrengst, voedingskwaliteit en boerderijinkomsten. De resultaten, gebaseerd op meer dan 3600 veldwaarnemingen uit 738 experimentele proeven op zes continenten, zijn nu gepubliceerd in Nature Communications.

Hoewel gewasrotatie wijdverspreid wordt toegepast in Europa, met name voor de bestrijding van gewasplagen, ziekten en invasieve onkruiden, overheersen monoculturen nog steeds in Afrika en Zuid-Azië. Elders kunnen continue monoculturen nog steeds populair zijn, met name sojaboonmonoculturen in regio's zoals Zuid-Amerika waar de marktvraag naar deze landbouwgrondstof sterk is.

Om de overgang naar landbouwsystemen op mondiale schaal te ondersteunen, is het dus essentieel om de kosten en baten van gewasrotaties te kwantificeren in vergelijking met monoculturen, rekening houdend met de specifieke kenmerken van elk van 's werelds belangrijkste landbouwregio's. Ondanks de beschikbaarheid van veel experimentele gegevens is er tot nu toe geen alomvattende synthetische en multi-criteria studie uitgevoerd naar de impact van gewasrotatie.

In deze context heeft INRAE samengewerkt met een internationaal team, gecoördineerd door de China Agricultural University in Beijing, om een dataset van 3663 gekoppelde veldproefwaarnemingen uit 738 experimenten tussen 1980 en 2024 te verzamelen en te analyseren. Hun doel was om de impact van gewasrotatie te kwantificeren over drie cruciale dimensies: opbrengstprestaties (waarbij gemiddelden en variabiliteit in overweging worden genomen), voedingswaarde (voedingsenergie, eiwit en micronutriënten) en boerderijinkomen.

Deze multi-criteria meta-analyse heeft aangetoond dat, wanneer naar de volledige rotatievolgorde wordt gekeken en alle gewascombinaties in aanmerking worden genomen, de praktijk van gewasrotatie de totale opbrengsten met 20% verhoogt in vergelijking met die van continue monocultuur. De opbrengsttoename is iets groter wanneer gewasdiversificatie peulvruchten (zoals erwten, bonen, klaver, luzerne) omvat in vergelijking met een niet-peulvrucht regime (+23% vs. +16%).

De resultaten tonen ook aan dat er minder jaar-op-jaar opbrengstvariatie is bij gewasrotaties in vergelijking met monoculturen. Wat betreft voedingswaarde laten de resultaten zien dat de energie- en eiwitgehaltes van de geproduceerde voedingsmiddelen respectievelijk 24% en 14% hoger zijn voor gewasrotaties. Bovendien verhoogt gewasrotatie het gehalte aan micronutriënten zoals ijzer (Fe), magnesium (Mg) en zink (Zn) met respectievelijk 27%, 17% en 17%. Ten slotte tonen de gegevens een toename, onder gecontroleerde experimentele omstandigheden, van 20% in boerderijinkomsten voor rotaties in vergelijking met monoculturen.

De studie maakt het mogelijk om specifieke gewassen te selecteren voor rotatie die passen bij de productiecontexten van de verschillende belangrijkste mondiale landbouwregio's. In Argentinië en Brazilië kan een sojabonen-maïsrotatie het caloriegehalte met 118%, de voedingskwaliteit met 191% en het inkomen met 189% verhogen in vergelijking met continue sojaboonmonocultuur. In Westelijk en Zuidelijk Afrika zijn deze winsten respectievelijk 94%, 91% en 89% voor een sorghum-maïsrotatie in vergelijking met continue maïsmonocultuur.

Deze resultaten benadrukken het belang en de voordelen van gewasrotatie voor de duurzaamheid van landbouwsystemen. Ze benadrukken ook de noodzaak om ons begrip van bestaande barrières (landbouwpraktijken, toevoerketen en marktstructuur, enz.) voor de adoptie van de praktijk van gewasrotatie in sommige delen van de wereld te verbeteren.

Meer informatie: Shingirai Mudare et al, Gewasrotaties versterken opbrengst, voeding en inkomen: een meta-analyse, Nature Communications (2025). DOI: 10.1038/s41467-025-64567-9

Tijdschriftinformatie: Nature Communications

Met dank aan INRAE