Dit is hoe vervormde gezichten eruit kunnen zien voor mensen met prosopometamorfopsie

Stel je een gezicht voor. Stel je nu voor dat elke keer dat je naar dat gezicht keek, er een kans was dat het vervormd zou verschijnen. Zo is het leven voor een persoon met prosopometamorfopsia, of PMO. Nu, dankzij een nieuwe studie, kun je door de ogen van iemand met deze zeldzame aandoening kijken.

Gebaseerd op feedback van een 58-jarige man die al bijna drie jaar PMO heeft, hebben onderzoekers aan het Dartmouth College foto's van gezichten aangepast om de "demonische" vervormingen die hij ervoer na te bootsen. Dit is naar verluidt de eerste keer dat beelden zijn gemaakt om zo nauwkeurig na te bootsen wat een patiënt met de aandoening ziet, aldus psycholoog Antônio Mello en collega's in de Lancet van 23 maart.

"We hopen dat dit grote impact heeft op de manier waarop mensen denken over PMO, vooral om ze te helpen begrijpen hoe ernstig PMO kan zijn,” zegt Mello. Zo wilde deze specifieke patiënt bijvoorbeeld niet naar de winkel gaan omdat medeshoppers eruitzagen als "een leger van demonen".

PMO wordt slecht begrepen, met minder dan 100 gevallen genoemd sinds 1904. Patiënten melden een breed scala aan gezichtsvervormingen. Terwijl de patiënt in deze studie extreem uitgerekte kenmerken met diepe groeven op het gezicht ziet, kunnen anderen vervormingen zien die ervoor zorgen dat kenmerken van positie veranderen of van grootte veranderen.

Daarom is deze visualisatie patiëntspecifiek en zou deze niet voor iedereen met PMO gelden, zegt Jason Barton, een neuroloog aan de Universiteit van British Columbia in Vancouver die eerder met de onderzoekers heeft gewerkt maar niet bij deze studie betrokken was. Toch denkt hij dat "het nuttig is voor mensen om te begrijpen wat voor soort vervormingen mensen kunnen zien."

Enkele ongewone aspecten van deze zaak stelden onderzoekers in staat om de vervormingen van deze patiënt nauwkeurig weer te geven. Ten eerste ziet de patiënt ze alleen in gezichten die in persoon worden bekeken, en niet in gezichten op een scherm of op papier. De meeste mensen met PMO maken dat onderscheid niet. De vervormingen van deze patiënt zijn ook altijd aanwezig, in plaats van alleen zo nu en dan, zoals bij de meeste anderen met de aandoening.

Door een persoon naast een foto van die persoon in een identieke omgeving te plaatsen, kon de patiënt een vervormd gezicht (de persoon in de kamer) vergelijken met hetzelfde niet-vervormde gezicht (de foto op een computerscherm). Hij beschreef de verschillen aan de onderzoekers, die de afbeeldingen in een computerprogramma bewerkten totdat de patiënt bevestigde dat het aangepaste beeld overeenkwam met het gezicht in persoon.

Mello hoopt dat de visualisatie artsen zal opleiden over deze ondergediagnosticeerde aandoening. Sinds zijn team een paar jaar geleden hun website heeft gelanceerd, hebben ze gehoord van meer dan 70 mensen die symptomen van PMO hebben ervaren, van wie velen verkeerd zijn gediagnosticeerd. Barton merkt op dat het vaak wordt geïnterpreteerd als een psychiatrisch probleem, zoals schizofrenie, in plaats van een neurologisch probleem.

Wanneer het correct wordt gediagnosticeerd, kunnen neurologen soms de aandoening behandelen die de PMO veroorzaakt, zoals een epileptische aanval of beroerte. De exacte mechanismen achter de vervormingen blijven echter onbekend, en ze treffen soms mensen zonder duidelijke onderliggende aandoeningen. Een beter begrip van de mechanismen zou mensen met PMO kunnen helpen, zegt Mello, en ook een beter inzicht geven in hoe de verwerking van gezichten in het algemeen werkt (SN: 1/5/17).