Badanie wszechświata rentgenowskiego: 25 oszałamiających obrazów, aby uczcić 25. rocznicę NASA Chandra

Odkryj różnorodność wszechświata przez soczewkę Chandry w tej oszałamiającej mozaice zawierającej 25 nowych zdjęć rentgenowskich galaktyk, mgławic i czarnych dziur, zaprezentowanych z okazji 25. rocznicy istnienia. Źródło: NASA/SAO/CXC

Obserwatorium rentgenowskie Chandra NASA obchodzi 25-lecie nowymi obrazami kosmosu i historią znaczącego wkładu w eksplorację kosmosu i edukację. Od momentu uruchomienia w 1999 r. Chandra pomogła odkryć tajemnice kosmosu i wsparła rozwój tysięcy astronomów, utrzymując swój status kamienia węgielnego w badaniach astrofizycznych.

Aby uczcić 25. rocznicę uruchomienia, Obserwatorium rentgenowskie Chandra NASA publikuje 25 nigdy wcześniej niepublikowanych widoków szerokiej gamy obiektów kosmicznych.

Te obrazy, które wszystkie zawierają dane z Chandry, pokazują, w jaki sposób astronomia rentgenowska bada wszystkie zakątki wszechświata. Łącząc promienie rentgenowskie z Chandry z innymi obserwatoriami kosmicznymi i teleskopami na Ziemi, jak to robi wiele z tych obrazów, astronomowie mogą zająć się największymi pytaniami i zbadać długotrwałe tajemnice w całym kosmosie.

23 lipca 1999 roku wahadłowiec Columbia wystartował na orbitę, niosąc Chandrę, która była wówczas najcięższym ładunkiem, jaki kiedykolwiek przetransportowano na pokładzie wahadłowca. Pod dowództwem komandora Eileen Collins astronauci na pokładzie Columbii pomyślnie wprowadzili Chandrę na jej wysoce eliptyczną orbitę, która zajmuje prawie jedną trzecią odległości do Księżyca.

„Przez ćwierć wieku Chandra dokonywała odkrycia za niesamowitym odkryciem” — powiedział Pat Slane, dyrektor Chandra X-ray Center w Smithsonian Astrophysical Observatory w Cambridge w stanie Massachusetts. „Astronomowie używali Chandry do badania tajemnic, o których nawet nie wiedzieliśmy, kiedy budowaliśmy teleskop — w tym egzoplanet i ciemnej energii”.

Obserwatorium rentgenowskie Chandra jest najczulszym teleskopem rentgenowskim, jaki kiedykolwiek zbudowano. Źródło: NASA/CXC/NGST

Promienie rentgenowskie to szczególnie przenikliwy rodzaj światła, który ujawnia niezwykle gorące obiekty i bardzo energetyczne procesy fizyczne. Wiele fascynujących obszarów w kosmosie silnie świeci w promieniach rentgenowskich, takich jak szczątki eksplodujących gwiazd i materiał wirujący wokół czarnych dziur. Gwiazdy, galaktyki, a nawet planety również emitują promienie rentgenowskie, które można badać za pomocą Chandry.

„Chandra to wielki sukces ludzkości i jej dążenia do wiedzy” — powiedział Andrew Schnell, pełniący obowiązki kierownika projektu Obserwatorium Rentgenowskiego Chandra NASA w Centrum Lotów Kosmicznych im. Marshalla w Huntsville w Alabamie. „Niesamowite osiągnięcia Chandry są możliwe dzięki ciężkiej pracy i poświęceniu zespołu”.

Nowy zestaw zdjęć to próbka prawie 25 000 obserwacji, które Chandra wykonała w ciągu ćwierćwiecza swojej działalności w kosmosie.

Zdjęcia z okazji 25. rocznicy Chandry, z których każde jest opisane. Źródło: NASA/SAO/CXC

W 1976 roku Riccardo Giacconi i Harvey Tananbaum po raz pierwszy zaproponowali NASA misję, która pewnego dnia miała stać się Chandrą. Ostatecznie Chandra została wybrana, aby stać się jednym z „Wielkich Obserwatoriów” NASA, wraz z Kosmicznym Teleskopem Hubble'a i obecnie wycofanym Obserwatorium Promieni Gamma Comptona i Kosmicznym Teleskopem Spitzera, z których każdy badał inne rodzaje światła.

W 2002 roku Giacconi otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki „za pionierski wkład w astrofizykę, który doprowadził do odkrycia kosmicznych źródeł promieniowania rentgenowskiego”, kładąc podwaliny pod rozwój i uruchomienie Chandry.

Dziś astronomowie nadal wykorzystują dane z Chandry w połączeniu z innymi potężnymi teleskopami, w tym Kosmicznym Teleskopem Jamesa Webba NASA, IXPE (Imaging X-ray Polarimetry Explorer) i wieloma innymi. Na przykład w zeszłym roku praca Chandry z Webbem doprowadziła do odkrycia dowodów na istnienie dwóch najodleglejszych czarnych dziur, jakie kiedykolwiek widziano (zgłoszone tutaj i tutaj), a praca z IXPE ujawniła „kości” upiornej kosmicznej ręki, badając mgławicę rentgenowską utworzoną przez pulsar.

Nauka Chandry doprowadziła do ponad 700 doktoratów i wsparła różnorodną grupę talentów składającą się z ponad 3500 studentów studiów licencjackich i magisterskich, około 1700 postdoktorantów i ponad 5000 unikalnych głównych badaczy w Stanach Zjednoczonych i na całym świecie. Zapotrzebowanie na teleskop było stale niezwykle wysokie przez całą misję, a tylko około 20% żądanego czasu obserwacji mogło zostać zatwierdzone.

Naukowcy napisali ponad 10 000 recenzowanych i zaakceptowanych artykułów na podstawie danych Chandry, gromadząc prawie pół miliona cytowań, co czyni ją jedną z najbardziej produktywnych misji NASA w astrofizyce.

„W imieniu załogi STS-93 jesteśmy niezmiernie dumni z obserwatorium rentgenowskiego Chandra i jego wspaniałego zespołu, który zbudował i wystrzelił ten astronomiczny skarb” — powiedziała Eileen Collins, dowódca misji wahadłowca Columbia, która wystrzeliła Chandrę w kosmos w 1999 roku. „Odkrycia Chandry nieustannie nas zadziwiały i robiły wrażenie przez ostatnie 25 lat”.