Badania archeologiczne ujawniają tajemnice średniowiecznego handlu koni

Przełomowe badania na temat londyńskiego cmentarza zwierząt wykazały rozległe, międzynarodowe handlowanie końmi przez elitę średniowiecznej Anglii. Za pomocą zaawansowanych technik archeologicznych naukowcy ustalili pochodzenie tzw. "elitarnych koni", podkreślając ich znaczenie jako symbol statusu i ich wykorzystanie w zawodach rycerskich. Jednocześnie zobrazowano wysiłki, do których elita była gotowa, aby zdobyć tak prestiżowe zwierzęta. Fot.: Uniwersytet w Exeter

Analiza archeologiczna unikalnego cmentarza zwierząt, odkrytego w Londynie prawie 30 lat temu, ujawniła międzynarodowy charakter handlu końmi przez elite późnego średniowiecza i Anglii tudorowskiej.

Za pomocą zaawansowanych technik naukowych, w tym badania składu chemicznego, badacze byli w stanie zidentyfikować prawdopodobne pochodzenie kilku fizycznie wybitnych koni i trasy, które pokonały, aby dotrzeć na brytyjskie wybrzeża w kluczowych latach swojego życia.

Te zwierzęta - porównywalne do współczesnych sportowych samochodów – zostały sprowadzone z różnych miejsc w Europie ze względu na swój wzrost i siłę, a następnie używane w turniejach rycerskich i jako symbole statusu życia w XIV-XVI wieku. Wśród nich były trzy najwyższe zwierzęta znane z późnego średniowiecza w Anglii, mierzące do 1,6 metra, co, choć może wydawać się małe według dzisiejszych standardów, było bardzo imponujące w tamtych czasach.

Szczątki koni zostały odnalezione na terenie dzisiejszej ulicy Elverton w dzielnicy City of Westminster, która została odkopana przed pracami budowlanymi w latach 90. W średniowieczu cmentarz znajdował się na obrzeżach fortyfikowanego miasta, ale został zlokalizowany blisko królewskiego kompleksu pałacowego w Westminster.

Badania, prowadzone przez Uniwersytet w Exeter i finansowane przez Arts and Humanities Research Council, zostały opublikowane w najnowszym wydaniu Science Advances.

"Chemiczne sygnatury, które zmierzyliśmy w zębach koni, są wysoce charakterystyczne i bardzo różnią się od tego, czego moglibyśmy się spodziewać po koniu, który dorastał w Wielkiej Brytanii"- powiedział dr Alex Pryor, starszy wykładowca archeologii i główny badacz. "Te wyniki dostarczają bezpośrednich i bezprecedensowych dowodów na różnorodność praktyk związanych z przemieszczaniem się i handlem koni w średniowieczu. Przedstawiciele króla i innych elit średniowiecznego Londynu przeczesywali targi koni na terenie całej Europy w poszukiwaniu najlepszych koni i przyprowadzali je do Londynu. Jest bardzo prawdopodobne, że te konie rywalizowały ze sobą w turniejach rycerskich, które odbywały się w Westminster, nieopodal miejsca, w którym konie zostały pochowane".

W pierwszym eksperymencie tego rodzaju przeprowadzonym na szczątkach koni średniowiecznych, badacze pobrali 22 zęby trzonowe od 15 osobników i wywiercili fragmenty szkliwa w celu przeprowadzenia analizy izotopowej. Mierząc stosunek izotopów strontu, tlenu i węgla obecnych w zębach i porównując wyniki z znanymi zakresami w różnych regionach geograficznych, zespół był w stanie zidentyfikować potencjalne pochodzenie każdego konia - i dokładnie wykluczyć inne, w tym czołowe europejskie ośrodki hodowli koni, takie jak Hiszpania i południowe Włochy.

Dr Pryor stwierdził, że co najmniej połowa koni miała różnorodne, międzynarodowe pochodzenie, być może ze Skandynawii, Alp oraz innych północnych i wschodnich miejsc w Europie. Wyniki, zdaniem badaczy, były zgodne z modelami hodowli na królewskich stadninach, gdzie konie przebywały do drugiego lub trzeciego roku życia, zanim zostawali oswojeni i trenowani, lub gdzie były wysyłane na sprzedaż.

Analiza fizyczna zębów wykazała ślady zużycia sugerujące intensywne użycie wędzidła, często stosowanego u elitarnych zwierząt, zwłaszcza tych, które były tresowane do walki i turniejów po XIV wieku. Zużycie wędzidła u dwóch klaczy sugerowało również, że były one używane pod siodło lub w zaprzęgu i do rozrodu. Analiza szkieletów wykazała, że wiele z nich miało znacznie powyżej przeciętnej wielkości, z kilkoma przypadkami zlanymi dolnymi kręgami piersiowymi i lędźwiowymi, co wskazuje na ciężka pracę i jeżdżenie konno.

"Najbardziej wyszukane konie średniowiecza były jak nowoczesne supersamochody - nieproporcjonalnie drogie i precyzyjnie dostrojone pojazdy, które ogłaszały status ich właściciela"- dodał profesor Oliver Creighton, specjalista od średniowiecza na Uniwersytecie w Exeter i członek zespołu badawczego. "A na ulicy Elverton nasz zespół badawczy wydaje się znaleźć dowody na konie używane w zawodach rycerskich - sporcie królów, w którym zawodnicy prezentowali swoje umiejętności walki i jazdy konnej na elitarnych zwierzętach.

"Nowe odkrycia dostarczają namacalnego archeologicznego podpisu tego handlu, podkreślającego jego międzynarodowy charakter. Wydaje się, że średniowieczna elita londyńska celowo szukała najwyższej jakości koni, jakie mogła znaleźć na całym kontynencie europejskim".