Zou het behandelen van gehoorverlies kunnen helpen bij het uitstellen van dementie bij ouderen? Het is ingewikkeld, zeggen onderzoekers

Onderzoekers weten al lang over de connectie tussen gehoorverlies en cognitieve problemen. Maar nieuw onderzoek suggereert dat gehoorverlies mogelijk een grotere rol speelt bij dementie dan eerder werd vermoed — en behandeling ervan zou de cognitie van oudere mensen kunnen helpen behouden.

Het onderzoek, gepubliceerd in JAMA Otolaryngology—Head & Neck Surgery in april, keek naar een groep van bijna 3.000 senioren en ontdekte dat ongeveer een derde van de dementiegevallen kon worden gekoppeld aan gehoorverlies. Dit is 'veel hoger dan eerdere onderzoeken' hebben geschat, legde de hoofdauteur van het onderzoek, Jason Smith, MS, een doctoraatsstudent aan de Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health, uit.

De onderzoekers merkten echter ook op dat er een "bescheiden verband" was tussen het gebruik van gehoorapparaten en een lager risico op dementie.

"Vanwege hoe wijdverspreid gehoorverlies is in de oudere volwassen bevolking, zouden de potentiële voordelen van behandeling voor het uitstellen of voorkomen van dementie op populatieniveau aanzienlijk kunnen zijn," vertelde Smith aan Health.

Voorlopig zijn deskundigen het erover eens dat het nog te vroeg is om te zeggen dat interventies zoals gehoorapparaten definitief dementie kunnen voorkomen. Maar de bevindingen benadrukken hoe cruciaal deze apparaten kunnen zijn voor zowel de auditieve als algemene gezondheid.

In de Verenigde Staten heeft ongeveer 33% van de mensen tussen de 65 en 74 jaar gehoorverlies — dat aantal loopt op tot bijna 50% bij mensen ouder dan 75 jaar. Het is ook een goed gedocumenteerd risicofactor voor dementie, een neurologische aandoening die meer dan 6 miljoen Amerikanen treft. Die last zal naar verwachting toenemen naarmate meer Amerikanen ouder worden.

Met dit in gedachten wilden Smith en zijn collega's verder onderzoeken hoe de twee met elkaar te maken zouden kunnen hebben. Ze gebruikten gegevens van 2.946 oudere volwassenen in de leeftijd van 66 tot 90 jaar, die allemaal in de buurt van onderzoekscentra in Mississippi, North Carolina, Minnesota en Maryland woonden.

Gebaseerd op audiometrische tests, een soort beoordeling van geluidsintensiteit en frequentie, ontdekten onderzoekers dat 66% van de deelnemers gehoorverlies had. Ongeveer 37% rapporteerde zelf gehoorverlies te hebben. Van de deelnemers met gehoorverlies gebruikte 30% gehoorapparaten.

Na een gemiddelde follow-up van ongeveer 6,5 jaar ontwikkelden 239 deelnemers aan de studie (ongeveer 8%) dementie.

Smith en zijn team gebruikten een epidemiologische methode genaamd population attributable fraction om te bepalen hoe deze variabele — gehoorverlies — de incidentie van dementie in een populatie zou kunnen beïnvloeden. Ze ontdekten dat 32% van deze dementiegevallen zou kunnen worden toegeschreven aan gehoorproblemen.

Interessant genoeg was zelfgerapporteerd gehoorverlies niet geassocieerd met een hoger risico op dementie, bleek uit de gegevens.

De resultaten van dit onderzoek complementeren bestaand onderzoek, zei Willa Brenowitz, PhD, MPH, Alzheimer-onderzoeker bij het Kaiser Permanente Center for Health Research, tegen Health.

Brenowitz publiceerde een onderzoek terug in 2020, waaruit bleek dat oudere volwassenen die nog een sterk gehoor, tastzin en zicht hadden de helft minder risico liepen op het ontwikkelen van dementie in vergelijking met hun leeftijdsgenoten met zintuiglijke beperkingen.

Belangrijk is dat het meeste onderzoek daarbuiten "alleen associaties aantoont" tussen gehoorverlies en cognitieve achteruitgang, legde ze uit.

Er zijn echter wel enkele theorieën waarom auditieve beperkingen van invloed zouden kunnen zijn op je hersenfunctie.

In het nieuwe onderzoek merkten Smith en zijn collega's een "bescheiden verband" op tussen een lager risico op dementie en de behandeling van auditieve beperkingen, wat verder onderzoek rechtvaardigt naar of gehoorapparaten een manier kunnen zijn om bescherming te bieden tegen cognitieve achteruitgang.

Het is mogelijk dat gehoorapparaten dementie kunnen helpen vertragen als de gehoorproblemen de echte boosdoener zijn achter iemands cognitieve problemen, zei Brenowitz.

Zelfs als dat niet het geval is, kan het stellen van een diagnose en behandeling voor auditieve beperkingen helpen bepalen of iemand daadwerkelijk cognitieve problemen ervaart, of dat ze simpelweg moeite hadden met horen, voegde ze eraan toe.

Los van dit alles ondersteunt onderzoek niet noodzakelijkerwijs het idee dat gehoorapparaten bescherming kunnen bieden tegen cognitieve achteruitgang. Het verband tussen gehoorverlies en dementie is sterker gevestigd, aldus Reuben, maar "het argument voor [interventies zoals gehoorapparaten] die [dementie] kunnen voorkomen is niet zo overtuigend."

"Slechts één groot, multicentrum, gerandomiseerd onderzoek dat dat hoge niveau van bewijs zou leveren is uitgevoerd — het ACHIEVE-onderzoek — en de primaire resultaten waren nul," zei Smith. Echter, dat onderzoek uit 2023 vond wel dat het behandelen van gehoorverlies kon leiden tot positieve cognitieve veranderingen bij mensen met een hoger-dan-gemiddeld basislijnrisico op dementie.

Over het algemeen is het probleem dat er een breed scala van risicofactoren kunnen spelen die zouden kunnen verklaren waarom iemand met gehoorverlies dementie ontwikkelt (buiten het gehoorverlies zelf), legde Reuben uit. Onderzoekers hebben gewoon nog niet het volledige beeld.

Dit was ook een beperking van het onderzoek van Smith, zei hij. Hij en zijn collega's konden geen rekening houden met de "cumulatieve impact van gehoorverlies op dementie," legde hij uit. Hoewel de bevindingen van de studie veelbelovend zijn, zeiden experts dat er meer onderzoek moet worden gedaan om het ware verband tussen gehoor en hersengezondheid beter te begrijpen. "We weten nog steeds niet of het behandelen van gehoorverlies - voornamelijk door middel van gehoorapparaten en bijbehorende revalidatiediensten - het risico op cognitieve achteruitgang en dementie vermindert," benadrukte Smith. Maar dat gezegd hebbende, het behandelen van auditieve problemen is altijd een goed idee, zelfs als het je hersengezondheid niet blijkt te verbeteren. “Het behandelen van gehoorverlies - zoals het dragen van gehoorapparaten - verbetert de communicatie en de kwaliteit van leven,” zei Smith. "Er zijn geen risico's of schade." Daarom is het controleren op gehoorverlies zo belangrijk voor ouder wordende volwassenen, zei Brenowitz. Het stelt zorgverleners in staat om gehoorverlies in eerdere stadia te "vangen en behandelen of te verminderen", wanneer gehoorapparaten effectiever zijn, zei ze. Dat wil zeggen, zolang ze goed worden gedragen, voegde Reuben toe.