Een vitaal oceaanstroom is stabiel, voor nu

Het oceaan circulatiesysteem doet het mogelijk niet zo slecht als eerder gedacht.

Een belangrijke oceaanslagader, bekend als de Florida Current en een indicator voor het vermogen van de oceaan om het klimaat van de aarde te reguleren, lijkt al tientallen jaren te verzwakken. Maar dit recente afnemen is misschien niet zo ernstig als gedacht. Onderzoekers melden op 5 september in Nature Communications dat de stroom eigenlijk stabiel is gebleven de afgelopen decennia.

Een eerder gerapporteerde afname in de stroom had speculaties uitgelokt dat een belangrijk oceaansysteem – bekend voor het reguleren van het klimaat van de aarde – recentelijk verzwakt zou zijn door door de mens veroorzaakte klimaatverandering. Sommige onderzoekers hebben gesuggereerd dat het grotere systeem, bekend als de Atlantische Meridionale Omslagcirculatie, of AMOC, ergens deze eeuw zou kunnen instorten, met als gevolg een drastische afkoeling van het noordelijk halfrond en een zeespiegelverhoging langs sommige Atlantische kustlijnen tot wel 70 centimeter.

“Het goede nieuws is dat de AMOC minder vertraagt dan we dachten, en dat betekent dat er nog steeds tijd is om een ernstiger vertraging te voorkomen”, zegt oceanograaf Hali Kilbourne van het Center for Environmental Science van de Universiteit van Maryland in Solomons, die niet betrokken was bij de nieuwe studie.

Maar omdat de opnieuw beoordeelde gegevens slechts enkele decennia beslaan, zegt ze, “is er nog een openstaande vraag of de AMOC sinds de pre-industriële tijd, rond het midden van de 19e eeuw, is vertraagd.”

De AMOC werkt als een tweelaagse transportband, waarbij warmte, zout en voedingsstoffen door de Atlantische Oceaan circuleren. Het bovenste niveau van de band transporteert warme, oppervlaktewateren vanuit de tropen naar de Noord-Atlantische Oceaan. Daar koelt het water af en zinkt naar de bodem van de oceaan. Vervolgens keert het terug naar het zuiden langs het onderste niveau van de band, warmt uiteindelijk op, stijgt en herhaalt de cyclus.

In de subtropische Noord-Atlantische Oceaan komt het grootste deel van het water dat door het bovenste niveau van de AMOC wordt gedragen uit de Florida Current, die water van de Golf van Mexico naar de Golfstroom brengt. Sinds 1982 wordt een onderzeese telecommunicatiekabel die de Florida Straat overspant gebruikt om de krachtige stroom te monitoren, en biedt het de langste observatieperiode van enige component van de AMOC.

Zeewater bevat geladen atomen genaamd ionen, die over de kabel stromen en een meetbare spanning genereren. Door de spanningmetingen te kalibreren met directe waarnemingen van periodieke onderzoekscruise-onderzoeken, kunnen wetenschappers berekenen hoeveel water de huidige op een gegeven dag meedraagt over de kabel.

Maar dit proces is niet perfect, zegt oceanograaf Denis Volkov van de Universiteit van Miami. Het is door meerdere generaties van wetenschappers beheerd, wat heeft geleid tot enkele veranderingen in de gegevensverwerking in de loop van de decennia. Volkov's team ontdekte dat er na 2000 geen rekening was gehouden met de verschuivingen in intensiteit en oriëntatie van het aardmagnetisch veld.

Na correctie voor de geomagnetische verschuivingen, geven de gegevens aan dat in elk decennium sinds 2000 de stroomsnelheid van de Florida Current met ongeveer 100.000 kubieke meter per seconde is afgenomen. Dat is ongeveer een kwart van de eerder gerapporteerde afname, en vrijwel verwaarloosbaar gezien de huidige gemiddelde stroomsnelheid van ongeveer 32 miljoen kubieke meter per seconde.

De correctie verkleinde ook de schattingen van een recente daling van de AMOC met ongeveer 40 procent. In elk decennium sinds 2000 nam de stroomsnelheid van de AMOC met ongeveer 800.000 kubieke meter per seconde af, terwijl het gemiddeld zo'n 17 miljoen kubieke meter per seconde verplaatst. Hoewel dit nog steeds een daling is, is het nauwelijks significant, zegt Volkov, en voegt toe dat het nog niet mogelijk is om te zeggen of de daling het gevolg is van klimaatverandering of natuurlijke schommelingen.

De conclusie is dat het recente gedrag van de Florida Current niet aantoont dat de AMOC vertraagt ​​door klimaatverandering. Of de observatieperiode te kort is om een dergelijke daling te detecteren.

“Dit is een goed voorbeeld van hoe we altijd onze gegevens, aannames en huidige denkrichting moeten herzien wanneer nieuwe informatie bekend wordt,” zegt Kilbourne.

Veel van het werk dat aangeeft dat de AMOC sinds de pre-industriële tijd is gedaald, gebruikt paleoklimaatproxygegevens, waaronder korrelgroottes van diepzeesedimenten en koraalsamenstellingen, die zich uitstrekken over duizenden jaren. Het herziene gegevensset is nog steeds te kort om ons begrip van de langetermijnevolutie van de AMOC te veranderen, zegt Kilbourne.

Het is belangrijk om deze observaties voort te zetten, omdat ze mogelijk uiteindelijk kunnen laten zien hoe klimaatverandering de AMOC beïnvloedt, zegt oceanograaf Sophia Hines van het Woods Hole Oceanographic Institute in Falmouth, Massachusetts. “Het is allemaal belangrijk, slechts verschillende puzzelstukjes.”