Onderzoek onthult hoe oude eland rotstekeningen veranderden van realistisch naar vervormde wolfachtige beesten

13 juli 2025      functie

door Sandee Oster, Phys.org

bijdragende schrijver

bewerkt door                                                                    Sadie Harley,                       gerecenseerd door Andrew Zinin

wetenschappelijk redacteur

hoofdredacteur

Dit artikel is beoordeeld volgens het redactionele proces         en beleid van Science X.            Redacteuren hebben            de volgende eigenschappen benadrukt terwijl ze de geloofwaardigheid van de inhoud waarborgden:

gecontroleerd op feiten

door vakgenoten beoordeelde publicatie

bron van vertrouwen

gecorrigeerd

Een recente studie van Dr. Esther Jacobson-Tepfer, gepubliceerd in het Cambridge Archaeological Journal, onderzoekt de transformatie van eland rotstekeningen in de Mongoolse Altaj. Haar onderzoek werpt licht op de mogelijke factoren die deze veranderingen hebben beïnvloed, waardoor realistische elandenafbeeldingen zijn veranderd in vervormde wolfachtige beesten.

Elanden zijn de op een na grootste dieren in de familie van de hertachtigen, waarbij elanden de grootste zijn. Mannetjes worden gekenmerkt door een imposant gewei, dat ze jaarlijks afwerpen. Als gemengde voeders hebben ze zowel gras als bladeren nodig om te overleven en geven daarom de voorkeur aan het leven in bosrijke gebieden of aan de rand van beboste omgevingen.

Sommige van de vroegste sporadische afbeeldingen van elanden zijn in de vorm van gehakte afbeeldingen, die dateren uit de late paleolithische periode (ongeveer 12.000 BP). Hoewel het mogelijk is dat er ooit geschilderde afbeeldingen hebben bestaan, legt Dr. Jacobson-Tepfer uit dat geschilderde afbeeldingen zeldzaam zijn en niet goed zouden overleven in de Altajbergen.

‘Er is slechts één serie geschilderde afbeeldingen die tot op de dag van vandaag zijn overgebleven, en die bevinden zich in de grot die bekend staat als Khoit Tsenkir, gelegen in Khovd aimag (net ten zuiden van Bayan Ölgiy). Gezien het weer en de tijd die zijn verstreken sinds het Bronzen en vroege ijzertijdperk, zou het onmogelijk zijn voor geschilderde afbeeldingen (d.w.z. pictogrammen) om te overleven in de open lucht, in de Altajbergen.’

Deze vroege afbeeldingen van elanden zijn realistisch en naturalistisch, vaak tonen ze zowel mannetjes als vrouwtjes, soms samen met hun jongen. Soms werden ze samen met andere fauna die het omliggende landschap bewoonden afgebeeld, waaronder mammoeten, wollige neushoorns en struisvogels.

De kunst wordt gekenmerkt door statische posities geschilderd in profiel (van opzij) met uitzondering van de poten (rudimentaire kenmerken), waarbij direct realisme wordt overgebracht.

In de loop van de tijd werden elanden minder statisch, terwijl ze nog steeds op realistische wijze werden afgebeeld, werden ze alerter en gaven de afbeeldingen beweging weer. Elanden werden steeds meer opgenomen in de context van menselijke activiteit, waarbij ze werden afgebeeld naast jagers of in het midden van jachtsituaties.

Tegen de late bronstijd begon het realisme in elandafbeeldingen te vervagen, en begonnen kunstenaars meer gestileerde elanden in hun kunst op te nemen. Elanden begonnen afgebeeld te worden met langgerekte lichamen en overdreven geweien. Deze stilering zette door en werd steeds extremer, totdat de elanden zeer abstract werden met uitgerekte gezichten die lijken op vogelsnavels en wolfachtige lichamen.

Volgens dr. Jacobson-Tepfer vielen deze transformaties samen met paleo-omgevingsveranderingen, die op hun beurt sociale en politieke structuren beïnvloedden.

Tijdens het late en midden-Holoceen werd de Euraziatische steppe geleidelijk kouder en droger. Deze klimaattrend leidde tot het terugtrekken van bossen. Als gevolg van deze milieusverandering werden elanden gedwongen meer naar het westen en noordwesten te trekken, samen met de teruggedrongen bossen.

Jagers moesten hoger de bergen in trekken voor jachtgebieden, terwijl herders hun kudden verder moesten drijven voor nieuw grasland. Deze verschuiving is te zien in kunst die scènes afbeeldt van families die samen met hun dieren reizen. Daarnaast beginnen rotstekeningen steeds vaker op hogere en hogere hoogtes te verschijnen.

Naarmate het milieu veranderde, pasten mensen zich eraan aan door steeds meer seminomadische veetelers te worden, die over grote stukken land bewogen. De overgang is te zien in het groeiende aantal en de verspreiding van begraafplaatsen, met name in de Russische Altaj en Mongoolse valleien. Langzaam maar zeker werden paarden opgenomen in het pastorale leven, aanvankelijk als lastdieren en uiteindelijk als rijdieren.

Door toenemende beweging en uiteindelijk, toen bereden ruiters een afstand creëerden tussen mensen en hun omgeving, werd meer nadruk gelegd op bereden individuen. Dit is te zien in hoe deze vaak zijn versierd met gestileerde diermotieven, wat wijst op een grotere focus op persoonlijke en groepsidentiteit, mogelijk verbonden met opkomende sociale hiërarchieën.

Elanden werden minder een weerspiegeling van de natuurlijke wereld zoals ze werden gezien door eerdere jager-verzamelaars en werden aangenomen als symbolen van rang, clan en specifieke ideeën.

Tegen de Turkse periode verdween het beeld van de eland volledig.

Geschreven voor u door onze auteur Sandee Oster, bewerkt door Sadie Harley, en gecontroleerd op feiten en beoordeeld door Andrew Zinin - dit artikel is het resultaat van nauwkeurig menselijk werk. We vertrouwen op lezers zoals u om onafhankelijke wetenschapsjournalistiek in leven te houden. Als deze berichtgeving belangrijk voor u is, overweeg dan een donatie (vooral maandelijks). U krijgt een advertentievrije account als bedankje.

Meer informatie: Jacobson-Tepfer, E. Van Monumentale Realisme tot Ontnaturerd Beest: De Transformatie van het Elandbeeld in Rotstekeningen van de Altajbergen (Mongolië) en de Culturele Implicaties. Cambridge Archaeological Journal (2025). DOI: 10.1017/S0959774325000137

Tijdschrift informatie: Cambridge Archaeological Journal

© 2025 Science X Netwerk