'Monsters: The Lyle and Erik Menendez Story' Heeft één geweldige aflevering, maar weet niet wat ermee te doen | Vanity Fair

De vijfde aflevering van Monsters: The Lyle and Erik Menendez Story is een formeel wonder, gedurfd in zijn eenvoud. We kijken toe terwijl Erik Menendez (Cooper Koch), die in de gevangenis zit en wacht op zijn proces voor de moord op zijn ouders, een geschiedenis van vreselijk seksueel misbruik door zijn vader ontrafelt. Zijn advocaat, Leslie Abramson (Ari Graynor), heeft haar rug naar de camera gekeerd, knikt instemmend en vraagt om meer specifieke details terwijl Erik probeert bij zichzelf te blijven. De camera duwt langzaam naar binnen, waarbij de enkele shot van 35 minuten aflevering eindigt in een strak close-up van zijn geteisterde onderwerp.

Men vraagt zich af of degenen achter de camera—regisseur Michael Uppendahl, schrijvers en makers Ian Brennan en Ryan Murphy—de film uit 2020 Never Rarely Sometimes Always hebben gezien, waarin een ononderbroken shot te zien is van een jonge vrouw die een vragenlijst over seksuele gezondheid beantwoordt terwijl ze toegang zoekt tot een abortus. In die sobere benadering wordt een hele zware vertelling blootgelegd. Het is sterk, onvermijdelijk—net zoals aflevering vijf van Menendez, getiteld “De Gewonde Man.” Koch, een acteur die relatief nieuw is op het scherm, schittert van pijn en woede, waarbij hij volledig overtuigt met een verhaal over hoe trauma een jonge man volledig heeft losgemaakt van zowel zichzelf als de realiteit.

Dit zou wel eens de beslissende aflevering van Menendez kunnen zijn—een intentieverklaring, de mondelinge verdediging van een stelling. Hier lijken Brennan en Murphy de spottende, duistere komische schwung van de voorgaande afleveringen van de serie te bedwingen—bijtend, grijnzend, nihilistisch—om de daadwerkelijke menselijkheid te vinden, huilend van pijn, in het hart van de serie. Empathie wordt ineens verdiend, begrip wordt op zijn kop gezet. Hoe kan iemand dit vreselijke getuigenis bekijken en niet worden overtuigd tot genade?

Maar dan gebeurt de rest van het seizoen, en zetten Brennan en Murphy aflevering vijf in een vreemd licht. Was het allemaal een farce? Is Erik misschien nog wel een grotere bedrieger dan zijn opschepperige, samenzwerende broer? De lichtzinnige toon van Menendez lijkt dat te suggereren. De zaak van de broers valt uit elkaar; leugens en verzwijgen worden blootgelegd; het portret van Brennan en Murphy van verwende erfgenamen verhardt zich tot openlijke veroordeling. Wat was dan het doel van “De Gewonde Man,” een op zichzelf staand wonder dat verwelkt in zijn bredere context?

De welwillende lezing is dat het bedrog het doel was. We moeten volledig overtuigd worden door deze trieste, gekwetste, knappe jongen, alleen om dan verschrikkelijk te worden tegengesproken. Het argument zou kunnen zijn dat onze voortdurend veranderende kijk op deze zaak de meningen weerspiegelt van echte Amerikanen in het midden van de jaren negentig, toen de Menendez-processen het middelpunt waren van de true-crime fascinatie. (Totdat O.J. Simpson kwam, en deed of niet deed wat hij deed of niet deed.) Brennan en Murphy voeren misschien een slim meta-experiment uit, waarbij ze testen hoe het publiek hun zinnelijke interesse in gruwelijke details rechtvaardigt met uitingen van medeleven. Hoe lelijker de details, hoe waarschijnlijker het is dat we ze willen geloven. De show speelt hetzelfde bedrog met ons, zoals de Menendezes deden met hun eerste jury's. Het is allemaal een truc, zorgvuldig berekend en geniepig slim.

De minder genereuze lezing is dat Menendez niet weet wat het probeert te zeggen. Dat het wilde heen en weer tussen geloofwaardigheid en platte sensatiezucht niet getuigt van een hoogstaande ambiguïteit, maar van onzekerheid. Dit is een serie die vaak de grens vervaagt tussen taboe-erotiek en walging. Het insinueert zwaar, bijvoorbeeld, enige vorm van seksuele relatie tussen de broers, maar suggereert dan schuchter dat dit louter sensationele speculatie is. Het wil, in wezen, zijn publiek grimmig prikkelen en tegelijkertijd berispen.

“De Gewonde Man” bestaat dan ook zowel om het soort lof te verdienen dat het al heeft ontvangen—als een afzonderlijke, mooi uitgevoerde aflevering van televisie die ontroerend de realiteiten van seksueel misbruik confronteert, geschikt voor Emmy-doeleinden—en om te dienen als het voornaamste voorbeeld van een enorme valsheid van de serie. Het straalt een irritante vorm van ambivalentie uit, eigenbelangrijk en hol cynisch. Naarmate Menendez tot zijn conclusie kwam, raakte ik in de war bij het proberen te achterhalen wat we eigenlijk uit dit alles moesten halen. Misschien vooral uit “De Gewonde Man,” waarvan de serie tegelijkertijd trots en minachtend lijkt te zijn.

Over het algemeen heeft Menendez weinig consistente gedachten over Lyle en Erik. Het voelt zich tot hen aangetrokken, geërgerd door hen. Het hijgt en grijnst en schudt het hoofd. Wat tonale inconsistentie is begrijpelijk; hoe zou een show anders zowel de belachelijkheid van dit verhaal als zijn ernstige, dodelijke dimensies kunnen vastleggen? Maar Brennan en Murphy gaan daar voorbij, naar het rijk van de onsamenhangendheid. “De Gewonde Man” is de meest nauwkeurig gefocuste aflevering van de serie. De rest zwerven alle kanten op, springend van de broers naar Dominick Dunne (Nathan Lane)—destijds een schrijver voor Vanity Fair die de zaak versloeg—naar het privéleven van Abramson. Menendez beweegt voorwaarts en achterwaarts in de tijd in willekeurige segmentatie. Het bespot alles en vraagt dan, op een cent, om serieus te worden genomen.

Men wil het masterplan in dit alles zien, om Menendez de vriendelijkere interpretatie te geven dat de variabiliteit allemaal opzettelijk is. Maar terwijl Lyle en Erik ons vertrouwen niet hoeven te verdienen, zou de show dat wel moeten. Brennan en Murphy falen echter in enige loyaliteit die ze hebben aangewakkerd; ze zijn te druk bezig hun gedachten te veranderen over wat ze proberen te zeggen, wat het grote idee van het project kan zijn.

Het probleem van "The Hurt Man" zou gewoon in de plaatsing kunnen liggen. Als het de opening van de show was geweest, een schokkende uitdaging voor degenen die hoopten te beginnen met een gruwelijke moord - een pleidooi voor mededogen dat de serie vervolgens zorgvuldig zou ontmantelen - had het kunnen werken. Maar het precies in het midden plaatsen - als anker, als verduidelijker of afleiding, als hoogtepunt in kwaliteit - vervormt Menendez ernstig. We worden net zo gefrustreerd met de show als met de dreigende, kinderachtige eisen van Lyle en Erik. Waren deze jongens gekwetst? Zijn ze gevaarlijke, sociopathische fantasten? Het doet er niet echt toe, want het weer van Menendez verandert met elke gril van zijn makers. Brennan en Murphy zijn een hangend jurylid op zich; Menendez eindigt in zijn eigen soort mistrial.